Ιστορία της έρευνας

Η μελέτη της πλαστικής των ρωμαϊκών χρόνων ήταν ανέκαθεν εξαρτημένη από τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής πλαστικής και κυρίως αυτής της κλασικής περιόδου. Αποσκοπούσε δηλαδή στη γνώση των περίφημων έργων των μεγάλων καλλιτεχνών, τα οποία έχουν χαθεί και μας είναι γνωστά κυρίως από ρωμαϊκά αντίγραφα. Αυτό είχε ως συνέπεια η αντιμετώπιση των έργων της ρωμαϊκής πλαστικής ως δημιουργημάτων της εποχής τους να καθυστερήσει σημαντικά. Μόλις στην τελευταία τριακονταετία του 20ού αι. τέθηκαν ερωτήματα σχετικά με τη λειτουργία και τη σημασία των γλυπτών αυτών στο πλαίσιο της εποχής που τα δημιούργησε. Η καθυστέρηση της σχετικής έρευνας ήταν ακόμη μεγαλύτερη στην Ελλάδα για λόγους που συνδέονται με εθνικές προκαταλήψεις και είχε ως αποτέλεσμα την έλλειψη συστηματικών και μεγάλης κλίμακας δημοσιεύσεων, μέσα από τις οποίες να γίνει γνωστό το υλικό. Ένα τέτοιο εγχείρημα, μοναδικό μέχρι στιγμής για τα ελληνικά δεδομένα, αποτελούν οι τρεις τόμοι του Καταλόγου των γλυπτών του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης που εκδόθηκαν υπό την επιμέλεια των Γ. Δεσπίνη, Θ. Στεφανίδου-Τιβερίου και Εμμ. Βουτυρά το 1997, 2003 και 2010 αντίστοιχα. Μια πρόοδο στη μελέτη της γλυπτικής των ρωμαϊκών χρόνων στην Ελλάδα συνιστά επίσης το διεθνές συνέδριο που διοργανώθηκε το 2009 στη Θεσσαλονίκη υπό την επιμέλεια των Θ. Στεφανιδου-Τιβερίου, Π. Καραναστάση, Δ. Δαμάσκος.